ਮਜ਼ਦੂਰ ਏਕਤਾ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ
ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਟੈਂਪਰੇਰੀ ਵਰਕਰਜ਼ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ, ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਕਾਮਿਆਂ ਨੇ 19 ਮਾਰਚ, 2025 ਨੂੰ ਜੰਤਰ-ਮੰਤਰ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਟੈਂਪਰੇਰੀ ਵਰਕਰਜ਼ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਕਈ ਹੋਰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੰਗਠਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ – ਮਜ਼ਦੂਰ ਏਕਤਾ ਕਮੇਟੀ, ਬੇਲਸੋਨਿਕਾ ਯੂਨੀਅਨ, ਡਾਇਕਿਨ ਯੂਨੀਅਨ, ਇੰਕਿਲਾਬੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕੇਂਦਰ, ਇੰਡੀਅਨ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ, ਇੰਡੀਅਨ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ (ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀਏਟ), ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟ੍ਰਗਲੰਿਗ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ, ਸ਼੍ਰਮਿਕ ਸੰਗਰਾਮ ਸਮਿਤੀ, ਮਜ਼ਦੂਰ ਪੱਤਰਿਕਾ, ਇਨਕਲਾਬੀ ਨੌਜਵਾਨ ਸਭਾ, ਪ੍ਰੋਗਰੈਸਿਵ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਥ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਦ ਕਲੈਕਟਿਵ।
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਕਾਮਿਆਂ ਨੇ ਸਥਾਈ ਨੌਕਰੀਆਂ, ਬਰਾਬਰ ਕੰਮ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਤਨਖਾਹ, ਛੁੱਟੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭੱਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਉਠਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ, ਪੰਜ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਕਰਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਮੰਗਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਗ ਪੱਤਰ ਵੀ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੈਮੋਰੰਡਮ ਵਿੱਚ ਉਠਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹੋਰ ਮੁੱਖ ਮੰਗਾਂ ਹਨ – ਸਥਾਈ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮਾਂ ‘ਤੇ ਸਥਾਈ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ਭਰਤੀ; ਮਾਰੂਤੀ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਲਾਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਅਸਥਾਈ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਥਾਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ; ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸਸ਼ਿਪ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦਾ ਅੰਤ।
ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦੇ ਗੁੜਗਾਓਂ-ਮਾਨੇਸਰ ਸਥਿਤ ਤਿੰਨ ਪਲਾਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 83 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਕਾਮੇ ਅਸਥਾਈ ਕਾਮੇ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਸੋਨੀਪਤ ਵਿੱਚ ਖਰਖੋਦਾ ਪਲਾਂਟ – ਜੋ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਉਤਪਾਦਨ ਪਲਾਂਟ ਬਣਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ – ਦੂਜੇ ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਪਲਾਂਟਾਂ ਤੋਂ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਅਸਥਾਈ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਜ਼ਦੂਰ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦੇ ਹੋਰ ਪਲਾਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਨੀਪਤ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ।
ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ – ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਗੱਲਬਾਤ, ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਆਦਿ – ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦਮਨ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿਰਤ ਵਿਭਾਗ, ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਪੁਲਿਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਸੀਹੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਨੇ ਜਾਪਾਨੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਮਾਲਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ। ਸਿਿਖਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਸਥਾਈ ਕਾਮਿਆਂ ਤੋਂ 10,000-12,000 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਾਮੂਲੀ ਤਨਖਾਹ ‘ਤੇ 7-8 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਸਥਾਈ ਕਾਮਿਆਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਕੰਮ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢੇ ਗਏ ਕਾਮਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤਜਰਬੇ ਤੋਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਵੈਧਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਅਸਥਾਈ ਕਾਮਿਆਂ ਦੀ ‘ਹੁਨਰ ਸਿਖਲਾਈ’ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦਿਖਾਵਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇੱਕੋ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਲਗਾਉਣ ਜਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਦੁਬਾਰਾ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਨਿਰੰਤਰ ਸੇਵਾ ਸੰਭਵ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਸਥਾਈ ਨਿਯੁਕਤੀ ਲਈ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਬਾਹਰ ਦਾ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ 20 ਮਈ ਨੂੰ, ਮਾਰੂਤੀ ਸੁਜ਼ੂਕੀ ਦੇ ਵਰਕਰ ਵੀ ਚਾਰ ਕਿਰਤ ਕੋਡਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਕੇਂਦਰੀ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੁਲਾਈ ਗਈ ਹੜਤਾਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਗੇ।
ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਇੱਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਗੀਤ ਨਾਲ ਹੋਈ।